Özker, SerpilKarakütük, TuğbaIşık Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İç Mimarlık Yüksek Lisans Programı2022-09-212022-09-212022-06-13Karakütük, T. (2022). Erken Cumhuriyet döneminden günümüze tüketim bağlamında moda kavramının mekâna yansıması. İstanbul: Işık Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.https://hdl.handle.net/11729/4868Text in Turkish ; Abstract: Turkish and EnglishIncludes bibliographical references (leaves 144-174)xiv, 175 leavesToplumların modernleşme dönüşümünde siyasi, ekonomik ve teknolojik politikalar etken olmuştur. Türk toplumunun oluşumunda özellikle 1923 ve 1950’li yıllarda bilim ve teknoloji destekli sosyo-ekonomik ve kültürel kalkınma anlayışı ile bir toplumsal dönüşüm gerçekleşmiştir. Bir gereksinim olan giyim ve barınma ihtiyacı, kullanıcıların içinde bulundukları zamana ve yaşam standartlarına göre değişmiştir. 1950'li yıllardan itibaren iç ve dış siyasi politikalar, Türkiye’de toplumsal değişimlerin yaşanmasına sebep olmuş, bireyin temel ihtiyacı olan barınma ve giyinme gereksinimini de dönüştürmüştür. 1980 yılı, Türkiye’nin içinde bulunduğu siyasal ve ekonomik yapıya bağlı olarak köklü kültürel değişimlerin yaşandığı önemli bir dönüm noktası olmuştur. 1980'lerde neoliberal ekonomiye geçiş, 1990'larda tüketimin beraberinde getirdiği yeni bir sosyal yapı, 2000'li yıllarda ise tüketim kültürünün hız kazandığı bir dönem yaşanmıştır. Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik ve siyasi yapılanmalar kapsamında ihtiyaçlara göre üretilen mekân da zamanla tüketim kalıplarının bir parçası haline gelmiştir. Böylece mekân ve bireyin tüketimi kapsamında, modanın değişkenliği, geçiciliği içinde yerini almıştır. Günümüzde siyasi, teknolojik, kültürel, toplumsal, ekonomik tüm olgular tüketim kavramı ile ilişkilendirilmektedir. Bu ilişki, tüketimin sürekli uyarılarak yeni ihtiyaçlar üretmesi temeline dayandırılmaktadır. Küreselleşen dünyada tüketimin hız kazanması insanların beğeni ve ulaşılabilirliklerinin artmasına ve dolayısıyla toplumların hızlı bir biçimde dönüşümüne neden olmuştur. Tüketimciliğin dayattığı bu hızlı ve modern hayat, tüketim kalıpları tarafından yönlendirilme tehtidi altına girmiştir. Bu anlamda çalışmada, zaman mekân ve kullanıcı bütünselliğinin tüketim mantığı içerisinde moda bağlamında dönüşümü ele alınmış, günümüzde bireyin farklılaşma ihtiyacından dolayı zaman-mekân-insan ilişkisi arasındaki bağ, dönemsel olarak irdelenmiştir. Bu doğrultuda çalışmada, erken Cumhuriyet döneminden 2000’lere tüketim kapsamında moda, mekân ve kullanıcının dönüşümü bağlamında, mekân üretimi ve bireyin giyimi üzerinden Türk toplumunun modernleşmesinde bireyin ve iç mekânın moda olgusunun geçici yenilik üzerine kurulan dönüşümünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında dönemsel olarak, kullanıcı, mekân üretimi/tasarımı, aidiyetlik, kültürel katmanlaşma, moda, tüketim kültürü kapsamında, moda trend kavramının mekân tasarımını dönüştürücü etkisi irdelenmiştir. Günümüzde modern kentlinin; kentin çok katmanlı toplumsal yapılanmasında bireyin bedenini ve yapılı fiziksel çevresinin giydirilmesinde zamanla değişen üretim ve tüketim örüntüleri incelenmiştir. Yeni dünya düzeninde “esnek birikim”e geçiş ve küresel ekonomik sistemin ayrıştırıcı olanaklarını moda trendleri vasıtasıyla, tüketimin hızlandırıldığı bir süreçte mekân ve kullanıcının kimliklendirilmesi, tüketim dinamikleri odağında dönüşmüştür. Sonuç olarak, yaşanan dönüşümler kapsamında mevcut toplumsal yapılanmada; beden ve mekânın giydirilmesi, tüketim bağlamında yer ve zamandan bağımsız asıl içeriği ile tasarımcının da gölgelendiği, sınırların bulanıklaştığı, zeminsiz bir biçimde tüketilmek için üretilene dönüştüğü tespit edilmiştir.Political, economic and technological policies have been effective in the modernization transformation of societies. In the formation of Turkish society, especially in the 1923 and 1950s, a social transformation took place with the understanding of socio-economic and cultural development supported by science and technology. The need for clothing and shelter, which is a necessity, varies according to time and living standards. Since the 1950s, domestic and foreign policy policies in Turkey have led to social changes and transformed the basic need of the individual for shelter and clothing. The year 1980 was an important turning point in which radical cultural changes were experienced depending on the political and economic structure of Turkey. Transition to the neoliberal economy in the 1980s In the 1990s, a new social structure brought about by consumption emerged, and in the 2000s, a period in which the consumption culture gained momentum. The space produced according to the needs within the scope of the economic and political structures that Turkey is in has also become a part of the consumption patterns over time. Thus, within the scope of space and individual consumption, the variability of fashion has taken its place in its temporality. Günümüzde siyasi, teknolojik, kültürel, toplumsal, ekonomik tüm olgular tüketim kavramı ile ilişkilendirilmektedir. This relationship is based on the fact that consumption is constantly stimulated and produces new needs. The acceleration of consumption in the globalizing world has led to an increase in people's taste and accessibility, and thus a rapid transformation of societies. This fast and modern life imposed by consumerism has come under the threat of being directed by consumption patterns. In this sense, the study deals with the transformation of time, space and user integrity in the context of fashion within the logic of consumption, and due to the individual's need for differentiation, the bond between time-space-human relationship is periodically examined. In the modernization of Turkish society, it is aimed to examine the fashion phenomenon, the transformation of the individual and the interior space, based on temporary innovations, through the production of space and the clothing of the individual. Within the scope of the study, the transformative effect of the concept of fashion trend on space design has been examined periodically within the scope of user, space production/design, belonging, cultural stratification, fashion, consumption culture. Today, the modern city dweller; In the multi-layered social structuring of the city, the production and consumption patterns that change over time in the dressing of the individual's body and the built physical environment were examined. In a process where the transition to "flexible accumulation" in the new world order and the discriminating possibilities of the global economic system through fashion trends, the identification of space and the user has been transformed into the focus of consumption dynamics. As a result, in the current social structure within the scope of the transformations; dressing the body and space, in the context of consumption it has been determined that the designer is also overshadowed by its original content independent of space and time, the boundaries are blurred, and it turns into something produced to be consumed without a floor.GİRİŞERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNDEN GÜNÜMÜZE SOSYO-KÜLTÜREL DEĞİŞİMErken Cumhuriyet Döneminden 1970’lere Kadar Olan Dönemdeki Toplumsal Değişimler1920’lerden 1940’lara Kadar Olan Dönemdeki Toplumsal Değişimler1940’lerden 1960’lara Kadar Olan Dönemdeki Toplumsal Değişimler1960’lardan 1970’lere Kadar Olan Dönemdeki Toplumsal Değişimler1970’lerden 1990’lara Kadar Olan Dönem1990’lardan 2000’lere Kadar Olan DönemTÜKETİM KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA MEKÂN MODA ve KİMLİKTüketim Kavramı ve Toplumsal YapıTüketim Kültürü ve Üretim Kavramının Tarihsel DönüşümüToplumsal Değişimin HızlanmasıTüketim Kültürü ve Kimlik 323.2.1 Kimlik Kavramı ve Toplumsal DönüşümModern-Postmodern Toplumsal Yapı ve KimlikKültür ve KimlikTüketim Kültürü ve ModaModa Kavramının Tarihsel DönüşümüModa TasarımıTüketim Kültürü ve Mekân Üretiminin DönüşümüBölüm DeğerlendirmesiMODA-TÜKETİM ile MEKÂN-BİREY ETKİLEŞİMİDisiplinlerarası Yansımalar/EtkileşimMekân-Moda ve Tüketim EtkileşimiModernizm Kapsamında Moda ve Mekân Etkileşimi/YansımasıPostmodernizm Kapsamında Moda ve Mekân EtkileşimiBölüm DeğerlendirmesiTÜKETİM KÜLTÜRÜ BİREY ve MEKÂNIN GİYDİRİLMESİModa ve Zaman Kavramı Üzerinden Mekân-Birey Etkileşiminin OkunmasıErken Cumhuriyet Döneminden 1950’lere Moda Kapsamında Mekân – Birey Etkileşimi1950- 1980’li Yıllarda Moda Kapsamında Mekân–Birey Etkileşimi1980’lerden Günümüze Moda Kapsamında Mekân-Birey EtkileşimiTüketim Bağlamında Modanın Mekâna YansımasıSONUÇtrinfo:eu-repo/semantics/openAccessAttribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United StatesTasarımModaKullanıcıMekân üretimiTüketim kültürüTüketim toplumuÜretimDesignFashionUserSpace productionConsumption cultureConsumer societyProductionNA2850 .K373 2022Interior architecture -- Social aspects.Space (Architecture) -- Turkey -- History -- 20th century.Consumption (Economics) -- Turkey -- History.Master Thesis