Sosyal biliş film testi'nin (MASC: a movie for the assessment of social cognition) psikometrik açıdan incelenmesi

Küçük Resim

Katkıda Bulunanlar

Fon verenler

Kimlik

ARDEB 3501

Yazarlar

Yayınlar

Organizasyon Birimleri

Açıklama

Sosyal bilişsel işlevler, insanların günlük yaşamlarında ve özellikle sosyal ilişkilerinde oldukça önemli bir yeri olan sosyal bilgilerin algılanması, depolanması ve kullanılması ile ilişkili ileri düzey bilişsel işlevlerdir. Diğer insanların niyetleri hakkında doğru çıkarımda bulunmak ya da bir kişinin yüzündeki duygu ifadesini doğru tanıyabilmek ve buna uygun tepkileri oluşturabilmek en az dikkat veya bellek işlevleri kadar önem taşır. Bu nedenle sosyal bilişsel işlevlerin doğasını anlamak ve bu alandaki bozulmaları tanımlamak, araştırmak ve iyileştirmek oldukça önemlidir. Yakın tarihli araştırmalar bu doğrultuda, otizm, şizofreni, fronto-temporal demans gibi birçok psikiyatrik ve nörolojik hastalıkta bu becerilerin hastalıktan etkilenip etkilenmediğini ele almaktadır. Araştırmaların yanı sıra sosyal bilişin nöropsikolojik değerlendirme rutininde değerlendirilmesi gereken temel bilişsel alanlardan biri olduğu belirtilmektedir. Yurtdışında çeşitlilik gösteren sosyal bilişsel ölçüm araçlarının Türkiye’de kullanımı oldukça kısıtlıdır. Mevcut ölçüm araçlarının siyah beyaz statik görüntülerden oluşması ya da sosyal bilişin sadece bazı yönlerine odaklanması gibi nedenlerle oldukça sınırlı ve ekolojik geçerlilikleri düşüktür. Yüz ifadeleri, beden dili, ses tonu ya da dilin kullanımı gibi kişiler arasındaki günlük yaşam etkileşimleri aracılığıyla sosyal bilişi değerlendirmesi nedeniyle Sosyal Biliş Film Testi (SBFT), Türkiye’de kullanılan mevcut testlere üstünlük sağlamaktadır. SBFT ayrıca birinci ve ikinci dereceden yanlış inanç, pot kırma, metafor veya alaycılık gibi sosyal biliş kavramlarını hem görsel hem de işitsel girdiler aracılığıyla multimodal olarak içermektedir. Projenin başlıca amacı; ekolojik olarak geçerli kabul edilen, İspanya, İtalya ve Norveç gibi farklı ülkelerde yaygın olarak kullanılan, video formatlı SBFT’nin Türkçeye adapte edilerek psikometrik incelemelerinin yapılması ve Türk toplumu için normatif verilerinin belirlenmesidir. SBFT, psikolojinin sosyal ya da klinik psikoloji gibi birçok alt alanında kullanım alanı bulabilecek bir test olup aynı zamanda nöropsikolojik değerlendirmenin yapıldığı birçok araştırmada ve laboratuvarda değerlendirmeye dâhil edilebilir. Araştırmada ayrıca şizofreni ve otizm spektrum bozukluğu tanısı alan kişiler ile sağlıklı yetişkinlerin sosyal biliş becerilerindeki farklılıkların SBFT aracılığıyla incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, araştırmaya 18-45 yaş aralığında olan 228 sağlıklı yetişkin, 30 otizm spektrum bozukluğu tanısı almış, 30 şizofreni tanısı almış yetişkin olmak üzere toplam 288 kişi dâhil edilecektir. Katılımcılara, SBFT’nin yanı sıra testin ölçüt ve yapı geçerliğini değerlendirmek amacıyla Gözlerden Zihin Okuma Testi, Pot Kırmayı Tanıma Testi ve ayrıca WAIS sayı menzili görevi, semantik ve leksikal sözel akıcılık testleri, İz Sürme Testi ve Stroop Testi’nin uygulanması planlanmaktadır. Sırasıyla SBFT test yönerge ve içeriklerinin Türkçeye çevrilmesi, çevirinin sınanarak son haline getirilmesi, Türkçe seslendirme, pilot çalışma ve Türkçe seslendirmeli testin psikometrik incelemelerinin yapılması hedeflenmektedir. SBFT’nin geçerlik ve güvenirliğinin istatistiksel olarak kabul edilebilir düzeyde bulunması ve klinik örneklemi sağlıklı kontrollerden ayırt edebilirliğinin yüksek olması beklenmektedir. Birçok ülkede sosyal biliş ölçümünde kullanılan değerli bir ölçüm aracının Türkçeye kazandırılması sayesinde, Türkiye’de bu konuda araştırma yapan birçok akademisyen, öğrenci ve psikolog araştırmalarında ve sosyal bilişsel değerlendirmelerinde kullanabilecekleri bir araca sahip olacaktır. Bu kazanım ile Türkiye, ilgili alanyazında uluslararası düzeyi yakalayabilecek ve özellikle sosyal biliş alanında kültürlerarası çalışmaların yapılabilmesi mümkün olacaktır.

Anahtar kelimeler

Sosyal Biliş Film Testi
MASC