Grandiyöz ve kırılgan narsisizm ile psikolojik belirtiler ve kişilerarası problemler arasındaki farklılaşan ilişkilerde şema başa çıkma biçimleri ve özbilincin aracı rolü

İki aşamadan oluşan tez çalışmasında literatürde önemli bir yeri olan narsisizm kavramının grandiyöz ve kırılgan türleri arasındaki farklılıkları incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, tez çalışmasının birinci aşamasında öz-bilincin işlevsel ve işlevsel olmayan iki boyutunu ölçen Ruminasyon-Yansıtmalı Düşünme Ölçeğinin Türkçe uyarlama çalışması gerçekleştirilerek, alana öz-bilinç kavramını ölçen psikometrik özellikleri güçlü bir ölçüm aracı kazandırmak hedeflenmiştir. Tez çalışmasının ikinci aşamasında ise, grandiyöz ve kırılgan narsisizmin öz-bilinç boyutları ve şema başa çıkma biçimleri ile birbirinden ayrışan ilişkilere sahip olacağı ve bunun sonucunda da iki narsisizm türünün işlevselliğinin farklı şekilde bozulacağı hipotezini test etmek amaçlanmıştır. Tez araştırmasının ilk aşaması olan ölçek uyarlama çalışması araştırmaya dahil olan ilk 500 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Tez çalışmasında sub-klinik kişilik özellikleri ölçülmek amaçlandığından genel popülasyondan kartopu örnekleme yöntemi ile toplamda 1012 katılımcıya ulaşılmıştır. Katılımcılardan Sosyodemografik Bilgi Formu’nun yanı sıra, Narsisistik Kişilik Envanteri-16, Kırılgan Narsisizm Ölçeği, RuminasyonYansıtmalı Düşünme Ölçeği, Şema Başa Çıkma Biçimleri Ölçeği, Kişilerarası Problemler Envanteri-Döngüsel Ölçekler Kısa Formu, Kısa Semptom Envanteri ve Temel Kişilik Özellikleri Ölçeği kullanılarak çevrimiçi veri toplanmıştır. Tez araştırmasının ilk aşamasından elde edilen veriler ile ölçeğin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik analizleri yürütülmüştür. Yapı geçerliği, yakınsak geçerlik, ayırt edici geçerlik, yordama geçerliği ve iç tutarlılık, yarıya bölme yöntemi, test-tekrar test güvenirliği analizleri aracılığıyla Ruminasyon-Yansıtmalı Düşünme Ölçeğinin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu tespit edilmiştir. Tez çalışmasının ikinci aşamasında ise, grandiyöz ve kırılgan narsisizme dair üç farklı aracı model test edilmiştir. Buna göre, birinci modelde sırasıyla ilk olarak yansıtmalı düşünme ve ardından telafi şema başa çıkma biçiminin grandiyöz narsisizm ile kişilerarası problemler arasındaki ilişkide aracı rolü olduğu görülmüştür. İkinci modelde, sırasıyla ilk olarak yansıtmalı düşünme ve ardından telafi şema başa çıkma biçiminin grandiyöz narsisizm ile dışsallaştırma problemleri arasındaki ilişkide aracı rolü olduğu bulunmuştur. Son olarak üçündü modelde, sırasıyla ilk olarak ruminasyon ve ardından teslim şema başa çıkma biçimi ile kaçınma şema başa çıkma biçiminin kırılgan narsisizm ile içselleştirme problemleri arasındaki ilişkide aracı rolü olduğu gösterilmiştir. Özbilincin hem olumlu hem de olumsuz sonuçlarla ilişkisi bulunduğundan, Ruminasyon-Yansıtmalı Düşünme Ölçeği’nin Türkçe uyarlamasının ruminasyon ve yansıtmalı düşünme olmak üzere işlevsel ve işlevsel olmayan iki boyutu ölçen bir ölçek olarak literatürdeki bu paradoksu çözme anlamında önemli bir boşluğu doldurması beklenmektedir. Ayrıca, tez çalışmasının ikinci aşamasında grandiyöz ve kırılgan narsisizm türlerinin, öz-bilinç ve şema başa çıkma biçimleri ile içselleştirme, dışsallaştırma ve kişilerarası problemler ile ilişkileri açısından birbirinden farklılaştığı gösterilmiştir. Bu farklılıkların hem klinik hem de teorik açıdan önemli sonuçları bulunmaktadır. Teorik bağlamda, literatürde halihazırda tartışılmakta olan grandiyöz-kırılgan narsisizm ayrımını daha iyi anlamlandırmak adına önemli bir bakış açısı sunulmaktadır. Son olarak, grandiyöz ve kırılgan narsisizmin işlevselliklerindeki bozulmanın farklı şekillerde gerçekleştiğinin aydınlatılmasının, klinik alanda çalışan uygulamacılara pratiklerinde yol gösterici olması beklenmektedir.

The aim of this thesis, which consisted of two studies, was to examine the distinction between grandiose and vulnerable narcissism, which has a crucial place in the literature. In line with this purpose, in the first study of the thesis, it was intended to contribute to the field with a tool with strong psychometric properties measuring self-consciousness by undertaking the adaptation of the Rumination-Reflection Questionnaire into Turkish, which measures two dimensions of self-consciousness, the functional and the dysfunctional one. In the second study of the thesis, it was aimed to test the hypothesis that grandiose and vulnerable narcissism will have distinctive relationships with self-consciousness dimensions and schema coping styles, and as a result, functionality of the two types of narcissism will be impaired in different ways. The first stage of the thesis, namely the adaptation study, was conducted with the first 500 participants included in the research. Since the thesis study aimed to measure sub-clinical personality traits, a total of 1012 participants from general population were reached via snowball sampling method. In addition to Sociodemographic Information Form, data were collected online from the study participants using Narcissistic Personality Inventory-16, Hypersensitive Narcissism Scale, Rumination-Reflection Questionnaire, Schema Coping Questionnaire, Inventory of Interpersonal Problems-Circumplex Scales Short Form, Brief Symptom Inventory and Basic Personality Traits Inventory. Validity and reliability analyses of Turkish form of the scale were conducted with data obtained from the first study of the thesis research. With the help of construct validity, convergent validity, discriminant validity, predictive validity and internal consistency, splithalf reliability, test-retest reliability analyses, it was determined that Turkish form of Rumination-Reflection Questionnaire is a valid and reliable measurement tool. In the second study of the thesis research, three different mediation models for grandiose and vulnerable narcissism were tested. Accordingly, in the first mediation model, reflection and overcompensation schema coping style, respectively, were revealed to mediate the relationship between grandiose narcissism and interpersonal problems. In the second model, reflection and overcompensation schema coping style, respectively, were found to mediate the relationship between grandiose narcissism and externalizing problems. Finally, in the third model, rumination and surrender schema coping style together with avoidance schema coping style, respectively, were shown to mediate the relationship between vulnerable narcissism and internalizing problems. Since self-consciousness has been related to both positive and negative outcomes, Turkish adaptation of Rumination-Reflection Questionnaire is expected to fill an important gap in the literature in terms of solving this paradox as a scale that measures both functional and dysfunctional dimensions that are reflection and rumination. Moreover, in the second stage of the thesis, it was shown that grandiose and vulnerable narcissism differentiate from each other in their relations to self-consciousness dimensions and schema coping styles as well as to internalizing, externalizing and interpersonal problems. These distinctions have significant clinical and theoretical implications. In theoretical framework, an important perspective is presented in order to better construe the grandiosevulnerable narcissism distinction, which has already been an issue of discussion in the literature. Lastly, it is expected that the elucidation of the different ways, in which the functional impairment of grandiose and vulnerable narcissists occurs, will guide practitioners working in the clinical field.