Sinemada ışığın temel bileşenleri ve Roger Deakins sinematografisinde ışık kullanımı

Bu tez çalışması, sinematografide ışığın yalnızca teknik bir araç olmanın ötesinde anlatısal, duygusal ve sembolik bir güce sahip olduğunu, çağdaş sinemanın önde gelen isimlerinden Roger Deakins’in filmografisi üzerinden incelemektedir. Çalışmada, ışığın temel fiziksel özelliklerinden yola çıkılarak sinematografideki işlevleri, tarihsel gelişimi ve klasik aydınlatma yöntemleri (üç nokta aydınlatma, chiaroscuro, high/low key) ele alınmıştır. Ayrıca pratik ışık kullanımı ve doğal ışıkla çalışma gibi modern yaklaşımlar detaylandırılmıştır. Tezin temel amacı, Roger Deakins’in ışık kullanımındaki özgün sanatsal ve teknik yaklaşımını analiz etmektir. Bu bağlamda Deakins’in kariyeri, filmografisi ve sinematografik felsefesi incelenmiştir. Sanatçının stilistik yaklaşımı; minimalist ve gerçekçi estetiği, doğal ışık tercihi, renk paletini tematik sembolizm amacıyla kullanma becerisi ve LED gibi teknolojik yeniliklere adaptasyonu kapsamaktadır. Çalışmanın analitik bölümünde, Deakins’in dört filmi – No Country for Old Men (2007), Blade Runner 2049 (2017), 1917 (2019) ve Skyfall (2012) – ışık kullanımı açısından derinlemesine incelenmiştir. No Country for Old Men’deki low key aydınlatma ve Anton Chigurh karakterinin tek taraflı ışıklandırmasının gerilim yaratmadaki rolü; Blade Runner 2049’daki turuncu kum fırtınası ve neon ışıkların renk sembolizmiyle duygusal derinlik kazandırması; 1917’de sürekli gün ışığı akışıyla oluşturulan zaman illüzyonu ve Skyfall’daki kontrastın Bond’un içsel çatışmalarını yansıtması, Deakins’in ustalığını ortaya koymaktadır. Son olarak, Deakins’in aydınlatma tarzı Emmanuel Lubezki gibi diğer usta sinematograflarla karşılaştırılmış; geleneksel Hollywood aydınlatma kurallarına getirdiği yenilikçi bakış açısıyla bu kuralları nasıl yeniden tanımladığı tartışılmıştır. Bu tez, Roger Deakins’in ışığı yalnızca bir teknik araç değil, aynı zamanda hikâyeyi, atmosferi ve duyguyu biçimlendiren güçlü bir sanatsal ifade aracı olarak kullanmasının sinematografi sanatına özgün katkısını vurgulamaktadır.

This thesis examines how light in cinematography transcends its technical function to become a narrative, emotional, and symbolic force, through the filmography of contemporary master Roger Deakins. Beginning with light's fundamental physical properties, the study explores its roles in cinematography, historical evolution, and classical lighting techniques (threepoint system, chiaroscuro, high/low key), while also detailing modern approaches like practical lighting and natural light utilization. The primary objective is to analyze Deakins' unique artistic and technical approach to lighting. Within this framework, the study investigates Deakins' career, filmography, and cinematographic philosophy. His stylistic approach encompasses a minimalist and realist aesthetic, preference for natural light, mastery of color palettes for thematic symbolism, and adaptation to technological innovations like LED lighting. In the analytical section, four Deakins films – No Country for Old Men (2007), Blade Runner 2049 (2017), 1917 (2019), and Skyfall (2012) – are examined in depth regarding their lighting techniques. Key analyses include: the role of low-key lighting and unilateral illumination of Anton Chigurh in creating tension in No Country for Old Men; how orange dust storms and neon lights employ color symbolism to achieve emotional depth in Blade Runner 2049; the real-time illusion created through continuous daylight flow in 1917; and how contrast reflects Bond's inner conflicts in Skyfall – all demonstrating Deakins' mastery. Finally, Deakins' lighting style is compared with other master cinematographers like Emmanuel Lubezki, discussing how his innovative perspective redefined traditional Hollywood lighting conventions. This thesis emphasizes Deakins' distinctive contribution to cinematography by treating light not merely as a technical tool, but as a powerful artistic medium that shapes story, atmosphere, and emotion.