Beliren yetişkinlik döneminde bozulmuş yeme davranışı, kişilerarası duygu düzenleme stratejileri, kişilerarası problemler ve aleksitimi arasındaki ilişki: aracı ve düzenleyici roller
| dc.authorid | 0000-0001-8602-7877 | |
| dc.contributor.advisor | Çam Çelikel, Feryal | en_US |
| dc.contributor.author | Hoşceylan Türkün, Ece | en_US |
| dc.contributor.other | Işık Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Klinik Psikoloji Doktora Programı | en_US |
| dc.contributor.other | Işık University, School of Graduate Studies, Ph.D. in Clinical Psychology | en_US |
| dc.date.accessioned | 2025-05-28T12:14:28Z | |
| dc.date.available | 2025-05-28T12:14:28Z | |
| dc.date.issued | 2024-11-08 | |
| dc.department | Işık Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Klinik Psikoloji Doktora Programı | en_US |
| dc.department | Işık University, School of Graduate Studies, Ph.D. in Clinical Psychology | en_US |
| dc.description | Text in Turkish ; Abstract: Turkish and English | en_US |
| dc.description | Includes bibliographical references (leaves 128-159) | en_US |
| dc.description | xvii, 172 leaves | en_US |
| dc.description.abstract | Araştırmada yaş ortalaması 23.18 (SS = 3.13) olan beliren yetişkinlik dönemindeki (18-29 yaş arası) bireylerin bozulmuş yeme davranışlarının özelliklerini, koruyucu ve risk faktörlerini kişilerarası bağlamda incelemek amaçlanmıştır. Bozulmuş yeme davranışları olarak klinik bir tanı olmaksızın gözlemlenen problemli yeme alışkanlıkları ifade edilmiştir. Aleksitimi, kişinin duygularını tanımlamakta ve ifade etmekte zorlanarak duygularını bedensel belirtiler aracılığıyla ifade etmesi sebebiyle bozulmuş yeme davranışlarıyla sıklıkla ilişkilendirilmiştir. Kişilerarası duygu düzenleme stratejileri, bireylerin kendilerini güvende hissetmek veya olumsuz duyguların şiddetini azaltabilmek için diğer insanları kullanma eğilimi olarak tanımlanmıştır. Kişilerarası problemler ise kişilerarası ilişkilerdeki güçlük ve stres alanlarını tanımlayan sekiz problem alanından oluşan döngüsel bir model olarak ele alınmıştır. Araştırma kapsamında ilk olarak aleksitimi ile bozulmuş yeme davranışları arasındaki ilişkide kişilerarası problem alanlarının aracı rolününün sınanması, ikinci olarak kişilerarası problemler ile bozulmuş yeme davranışları arasındaki yordayıcı ilişkide Türkiye’de yeni bir çalışma konusu olan kişilerarası duygu düzenleme stratejilerinin düzenleyici rolünü anlamak amaçlanmıştır. Araştırma 18-29 yaş arası 454 (369 kadın ve 85 erkek) katılımcı ile yürütülmüştür. Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği, Kişilerarası Problemler Envanteri, Kişilerarası Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği ve Toronto Aleksitimi Ölçeği kullanılmıştır. Aracı etki analiz sonuçları, aleksitimi ile bozulmuş yeme davranışı arasındaki ilişkide baskın-kontrolcü, intrusif-muhtaç, aşırı uyumlu ve aşırı fedakar problem alanlarının anlamlı bir aracı rolünün olduğunu göstermiştir. Düzenleyici etki analiz sonuçlarına göre kişilerarası duygu düzenleme stratejisi olan bakış açısı edinme ve yatıştırılma stratejilerinin kişilerarası problemler ile bozulmuş yeme davranışı arasındaki ilişkiyi anlamlı derecede zayıflattığı görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre bozulmuş yeme davranışlarının tedavisinde hem kişilerarası duygu düzenleme stratejilerinin düzeyinin ve şiddetinin farkındalığına yönelik hem de kişilerarası problem alanlarını belirlemeye odaklanan müdahaleler geliştirilmesi, bu bireylerin duygularını ifade edebilmek için ihtiyaç duydukları sosyal desteğin ve risk faktörlerinin önemine vurgu yapacak kamusal çalışmalar düzenlenmesi ve bozulmuş yeme davranışı açısından risk grubu olarak görülen beliren yetişkinlik dönemindeki bireylere yönelik farkındalık çalışmalarının düzenlenmesi önerilmiştir. | en_US |
| dc.description.abstract | The study aimed to examine the characteristics, protective factors, and risk factors of disordered eating behaviors in emerging adults (ages 18-29) with an average age of 23.18 (SD = 3.13) within an interpersonal context. Disordered eating behaviors were defined as problematic eating habits without a clinical diagnosis. Alexithymia, which is frequently associated with disordered eating behaviors, refers to difficulties in identifying and expressing emotions, leading individuals to express emotions through bodily symptoms. Interpersonal emotion regulation strategies were defined as the tendency of individuals to use others to feel secure or reduce the intensity of negative emotions. Interpersonal problems were conceptualized as a circumplex model consisting of eight domains representing areas of general difficulty and stress in interpersonal relationships. The study had two main objectives: first, to test the mediating role of interpersonal problem areas in the relationship between alexithymia and disordered eating behaviors, and second, to understand the moderating role of interpersonal emotion regulation strategies—an emerging research topic in Turkey—in the predictive relationship between interpersonal problems and disordered eating behaviors. The study was conducted with 454 participants (369 women and 85 men) between the ages of 18 and 29. The Eating Disorder Examination Questionnaire, Inventory of Interpersonal Problems, Interpersonal Emotion Regulation Questionnaire, and Toronto Alexithymia Scale were used. The results of the mediation analysis revealed that the problem areas of domineering-controlling, intrusive-needy, overly accommodating, and selfsacrificing had a significant mediating role in the relationship between alexithymia and disordered eating behaviors. The results of the moderation analysis showed that perspective taking and soothing as an interpersonal emotion regulation strategies, significantly weakened the relationship between interpersonal problems and disordered eating behaviors. Based on the results, it is recommended that interventions be developed to raise awareness of the level and intensity of interpersonal emotion regulation strategies and to focus on identifying areas of interpersonal problems in the treatment of disordered eating behaviors. It is also suggested to organize public initiatives that emphasize the importance of social support and address the risk factors that affect these individual’s ability to express their emotions, along with awareness-raising efforts targeting emerging adults, who are considered a risk group for disordered eating behaviors. | en_US |
| dc.identifier.citation | Hoşceylan Türkün, E. (2024). Beliren yetişkinlik döneminde bozulmuş yeme davranışı, kişilerarası duygu düzenleme stratejileri, kişilerarası problemler ve aleksitimi arasındaki ilişki: aracı ve düzenleyici roller. İstanbul: Işık Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11729/6408 | |
| dc.institutionauthor | Hoşceylan Türkün, Ece | en_US |
| dc.institutionauthorid | 0000-0001-8602-7877 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Işık Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Bozulmuş yeme davranışı | en_US |
| dc.subject | Kişilerarası duygu düzenleme | en_US |
| dc.subject | Kişilerarası problemler | en_US |
| dc.subject | Aleksitimi | en_US |
| dc.subject | Disordered eating behaviours | en_US |
| dc.subject | Interpersonal emotion regulation | en_US |
| dc.subject | Interpersonal problems | en_US |
| dc.subject | Alexythimia | en_US |
| dc.subject.lcc | RC552.E18 T87 2024 | |
| dc.subject.lcsh | Eating disorders. | en_US |
| dc.subject.lcsh | Alexithymia. | en_US |
| dc.subject.lcsh | Emotions -- Health aspects. | en_US |
| dc.title | Beliren yetişkinlik döneminde bozulmuş yeme davranışı, kişilerarası duygu düzenleme stratejileri, kişilerarası problemler ve aleksitimi arasındaki ilişki: aracı ve düzenleyici roller | en_US |
| dc.title.alternative | The relationship between disordered eating attitudes, interpersonal emotion regulation strategies, interpersonal problems and alexythimia in emerging adulthood: mediator and moderator roles | en_US |
| dc.type | Doctoral Thesis | en_US |
| dspace.entity.type | Publication | en_US |
