Dış politikada değişim süreci: Türkiye'nin Kuzey Irak politikası örneği

Küçük Resim

Katkıda Bulunanlar

Fon verenler

Araştırmacılar

Kimlik

Yazarlar

Yayınlar

Organizasyon Birimleri

Açıklama

1920’lerden itibaren Türkiye’nin Orta Doğu’ya yönelik dış politikası, ülkenin hem Batılı müttefikleriyle, hem de komşularıyla yakın ilişkiler geliştirme isteğini dengeleyen bir çizgide sürdürülmüştür. Bu çizginin öne çıktığı ülkelerden biri de Irak’tır. 1960’lardan itibaren Türkiye’nin Irak’a yönelik başlıca ilgi alanı Kürt etnik uyanışı olmuştur. Özellikle Molla Mustafa Barzani öncülüğünde başlayan ve Kürtlere özerklik tanınmasıyla Irak’ta önemli bir kazanım elde eden Kürt ayaklanması sonucu, Türk karar alıcıları, benzer olayların kendi sınırları içerisinde de gerçekleşme olasılığından kaygı duymuşlar ve Türkiye’ye olası etkileri nedeniyle Kuzey Irak’ta ortaya çıkan Kürt özerk yapılanmasına karşı mesafeli yaklaşmışlardır. Türkiye’nin Kuzey Irak bölgesine karşı mesafeli tutumunun değişikliğe uğradığı iki ana dönem vardır. Bunlardan biri, Turgut Özal’ın Anavatan Partisi hükümeti Başbakanı (1983-1989) ve daha sonra da Cumhurbaşkanı (1989-1993) olarak görev yaptığı dönem ile Tayyip Erdoğan liderliğindeki Adalet ve Kalkınma Partisi hükümeti dönemidir (2003-). Türkiye, öncelikle 1980’lerin sonu ve 1990’ların başında, ve sonra da 2000’li yılların ortalarından itibaren, Kuzey Irak’a karşı çok daha aktif ve Irak’lı Kürt liderlerle yakın ilişkiler geliştirme odaklı bir dış politika izlemeye başlamıştır. Bu projede, Türkiye’nin yaşadığı bu dış politika değişikliğinin başlıca nedenleri ve değişim sürecinin dinamikleri araştırılmaktadır. Günümüzde, dış politikada değişim literatürüne daha çok kavramsal ve kuramsal katkılar hakimdir. Bu nedenle proje, literatüre ampirik bir çalışma kazandırması bakımından önemlidir. Daha da önemlisi, dış politikada değişim literatüründe, liderlerin değişim süreçlerindeki rolü konusuna şimdiye kadar yeterince önem verilmemiştir. Bu proje, Türkiye’nin Kuzey Irak’a yönelik dış politika değişim süreçlerinde liderlerin rolünü kuramsal ve sistematik bir şekilde ortaya koyarak, hem ulusal, hem de uluslararası literatürdeki boşluğun doldurulmasına katkıda bulunmaktadır.

Anahtar kelimeler

Dış politika analizi
Dış politikada değişim
Türk dış politikası
Foreign policy analysis
Foreign policy change
Turkish foreign policy