Yeşilırmak taraçalarında (Orta Kuzey Anadolu) geç pleyistosen iklim değişiklikleri ve düşey yönlü deformasyona akarsu cevabının araştırılması

Basit Öğe Kaydı
dc.authorid0000-0002-6501-760X
dc.contributor.authorErturaç, Mehmet Korhanen_US
dc.contributor.authorGüneç Kıyak, Nafiyeen_US
dc.date.accessioned2019-06-26T19:21:38Z
dc.date.available2019-06-26T19:21:38Z
dc.date.issued2017
dc.departmentIşık Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümüen_US
dc.departmentIşık University, Faculty of Arts and Sciences, Department of Physicsen_US
dc.description.abstractFosilleşmiş taşkın ovası çökelleri olarak da tanımlanan akarsu taraça basamaklanması, akarsuların gelişim süreci üzerindeki iklim, kaide seviyesi ve genç tektonik etkinin analitik olarak belirlenmesi için önemli kayıtlar sunmaktadır. Bu çalışmanın odağında bulunan Yeşilırmak Nehri’nin Çekerek Irmağı ile birleştiği Geldingen Ovası’nın (Amasya) güney kesiminde, her iki akarsuyun kenarlarında bulunan depolanmalı taraça sistemi çalışılmıştır. Bu taraça sistemi, güncel nehir taşkın ovasından +70 metre üst kotlara kadar ulaşan üç basamaktan oluşmaktadır. Bu basamakların gelişim süreci, farklı seviyelerinden elde edilen toplam 12 adet örneğin lüminesans yöntemi kullanılarak tarihlendirilmesi ile araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, taraça seviyelerinin Son Buzul Çağı içerisinde güncel taşkın ovasından T3 (+70), T2 (+35) ve T1(+15) metre göreceli konumlarda, sırasıyla MIS5a, MIS3 ve LGM sonu dönemleri içerisinde depolandığını ortaya koymaktadır. Elde edilen depolanmalı/aşınmalı dönemlerin, Türkiye ve yakın çevresinde gerçekleştirilen iklim değişikliği kayıtları ve Karadeniz seviye değişimleri ile karşılaştırılması, inceleme alanında taraça oluşumunun, son buzul dönemi içerisinde Doğu Akdeniz için tanımlanan yağışlı/kurak dönemlerle uyumlu olduğunu göstermektedir. Her üç taraçanın terkedilme zamanı ve konumu oranlandığında, Kuzey Anadolu Fayı Zonu’nun içbükey sıkışmalı bir büklüm yaptığı orta kesiminde ortalama 0.94±0.26 mm/yıl yükselme hızı hesaplanmaktadır.en_US
dc.description.abstractRiver terraces are remnants of former river floodplains that are fossilized above present-day river channels, often in staircase systems. The formation of terrace staircases is attributed to both tectonic, climate and sea/base level changes. Variations in tectonic and climatic conditions cause perturbations in the fluvial system, which, over time, lead to widening of valley floors, aggradation and incision, thereby producing terraces representing the complex response of the fluvial system to the chances in variables listed above. This study reports on the formation of terrace staircases at Yesilirmak River system of central northwest Anatolia, near Geldingen Plain (Amasya). The depositional steps reaching + 70 m (above today's recent floodplain), have been mapped and dated by using luminescence method which reveals that terrace formation started at early late Pleistocene and continued within Last Glacial Period. The terrace steps, namely T3 (+ 70 m), T2 (+ 35 m) and T1 (+ 15) were deposited during MIS5a, MIS3 and end of LGM. The correlation with the adjacent climate archives reveals that the terraces are formed primarily in response to climatically induced fluctuations in river discharge and sediment supply. Relative positions of the terrace risers and abandonment ages, enables us to calculate a long-term vertical uplift rate of 0.94 +/- 0.26 mm/year at the study area, located to the south of the North Anatolian Fault Zone.en_US
dc.description.versionPublisher's Versionen_US
dc.identifier.citationErturaç, K. & Güneç Kıyak, N. (2017). Investigating the fluvial response to late pleistocene climate changes and vertical deformation: Yeşilırmak terrace staircases (central north anatolia). Türkiye Jeoloji Bülteni-Geological Bulletin of Turkey, 60(4) 615-636. doi:10.25288/tjb.370625en_US
dc.identifier.endpage636
dc.identifier.issn1016-9164
dc.identifier.issue4
dc.identifier.issueSI
dc.identifier.startpage615
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11729/1611
dc.identifier.urihttp://dx.doi.org/10.25288/tjb.370625
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/279533
dc.identifier.volume60
dc.identifier.wosWOS:000434463300010
dc.identifier.wosqualityQ4
dc.indekslendigikaynakWeb of Scienceen_US
dc.indekslendigikaynakTR-Dizinen_US
dc.indekslendigikaynakEmerging Sources Citation Index (ESCI)en_US
dc.institutionauthorGüneç Kıyak, Nafiyeen_US
dc.language.isotren_US
dc.peerreviewedYesen_US
dc.publicationstatusPublisheden_US
dc.publisherTMMOB Jeoloji Mühendisleri Odasıen_US
dc.relation.ispartofTürkiye Jeoloji Bülteni-Geological Bulletin of Turkeyen_US
dc.relation.publicationcategoryMakale - Uluslararası Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanıen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectAkarsu taraçalarıen_US
dc.subjectİklim değişikliğien_US
dc.subjectKuzey Anadolu Fay Zonuen_US
dc.subjectOptik Uyarmalı Lüminesans (OSL)en_US
dc.subjectTektonik yükselme hızıen_US
dc.subjectYeşilırmaken_US
dc.subjectClimate changeen_US
dc.subjectEnvironmental-Changesen_US
dc.subjectEvolutionen_US
dc.subjectHoloceneen_US
dc.subjectLevelen_US
dc.subjectNorth Anatolian Fault Zoneen_US
dc.subjectOptically Stimulated Luminescence (OSL)en_US
dc.subjectQuaternaryen_US
dc.subjectRecorden_US
dc.subjectRiver terracesen_US
dc.subjectStratigraphyen_US
dc.subjectTectonic uplift rateen_US
dc.subjectTransitionsen_US
dc.subjectTurkeyen_US
dc.subjectUpliften_US
dc.subjectYesilirmaken_US
dc.titleYeşilırmak taraçalarında (Orta Kuzey Anadolu) geç pleyistosen iklim değişiklikleri ve düşey yönlü deformasyona akarsu cevabının araştırılmasıen_US
dc.title.alternativeInvestigating the fluvial response to late pleistocene climate changes and vertical deformation: Yesilirmak terrace staircases (Central North Anatolia)en_US
dc.typeArticleen_US
dspace.entity.typePublication

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
1611.pdf
Boyut:
16.54 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Publisher's Version
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
İsim:
license.txt
Boyut:
1.71 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Makale Koleksiyonu | Fizik Bölümü
TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu
WoS İndeksli Yayınlar Koleksiyonu